Themaprogrammering: 100 jaar vrouwenkiesrecht Groningen

In 2019 stond de herdenking en viering van 100 jaar vrouwenkiesrecht centraal in de provincie Groningen, gecoördineerd door De verhalen van Groningen. In totaal namen ruim 60 Groninger partijen, uit allerlei domeinen, deel aan dit provincie-brede themajaar. Zij gaven ieders vanuit hun eigen achtergrond en hun eigen perspectief invulling aan dit thema. Dat resulteerde in 65 grote en kleine projecten en daarmee een groot scala aan culturele producties. De Verhalen van Groningen hield een paraplu boven alle losse initiatieven, activiteiten en projecten, onder meer door te zorgen voor gebundelde exposure en promotie. Daarnaast was De Verhalen van Groningen (mede-)organisator van een vijftal grootschalige evenementen in het kader van 100 jaar vrouwenkiesrecht.

Goed voor een gezamenlijk bezoekersaantal van 120.000.

Voorafgaand

Op 9 mei 2019 was het precies 100 jaar geleden dat Nederlandse vrouwen het kiesrecht verkregen. Het Groninger Museum besloot een bijzondere tentoonstelling aan dit historische moment te wijden. Deze tentoonstelling vormde de aanleiding voor een provincie-brede activiteitenprogramma in het kader van ‘100 jaar vrouwenkiesrecht Groningen’. Op initiatief van het Groninger Museum en De Verhalen van Groningen werden reeds in 2018 Groninger organisaties, klein en groot, opgeroepen om hun krachten te bundelen. Daar werd veel gehoor aan gegeven.

In 2019 groeide het aantal deelnemende partijen verder, onder meer door het uitbrengen van de trailer Groningen viert 100 jaar vrouwenkiesrecht!, waarin Janine Abbring (als boegbeeld van het themajaar) partijen opriep om in te stappen. Uiteindelijk meldden zich bijna 60 Groninger partijen aan; deze liepen uiteen van historische verenigingen tot grote musea, en van zorginstellingen tot activistische groeperingen. Dit resulteerde 65 grote en kleine projecten zoals exposities, vrouwenmarsen, theaterstukken, festivals, routes, liedjes, filmavonden en lezingenreeksen.

Rol van De Verhalen van Groningen

Deelnemende partijen waren geheel vrij in hun interpretatie van de thematiek. De partijen waren verantwoordelijk voor het eigen project of activiteit, maar werden door De Verhalen van Groningen opgenomen in het overkoepelende programma. Dat betekende dat De Verhalen van Groningen partijen enthousiasmeerde om in te stappen; van behulpzame inhoudelijke informatie voorzag; ondersteunde met haar netwerk en verbindingen legde tussen verschillende partijen. Een voorbeeld daarvan is het aanjagen van de samenwerking en museumroute tussen maar liefst vijf partijen met zomertentoonstellingen over 100 jaar vrouwenkiesrecht.

Een belangrijk onderdeel van het werk van De Verhalen van Groningen was het vergroten van de exposure van de verschillende projecten en het aanbieden van gebundelde promotie. Ter ondersteuning daarvan heeft De Verhalen van Groningen een speciale themawebsite gemaakt: 100jaarvrouwenkiesrechtgroningen.nl, met als belangrijkste onderdeel de activiteitenagenda en de partnerpagina. Ook ontwikkelde De Verhalen van Groningen een communicatiekit met teksten, beelden en logo/pay-off die de partners konden gebruiken voor een eenduidige communicatie van het project. Deze kit was gratis vanaf de themawebsite te downloaden.

Coördinatie grootschalige (sleutel-)evenementen

Naast alle ‘losse’ activiteiten georganiseerd door de deelnemende partijen waren er gedurende het jaar een vijftal sleutelmomenten: de grootschalige evenementen (mede-)georganiseerd door De Verhalen van Groningen. Tijdens deze evenementen werden meerdere partijen aan elkaar gekoppeld  om een gezamenlijk programma aan te bieden:

• Internationale Vrouwendag in Groningen – 8 maart 2019

De officiële opening van het ‘Vrouwenjaar 2019’ vond plaats tijdens Internationale Vrouwendag en werd gevierd met een all-day festival in Groningen. De dag begon met een morning rave, en werd vervolgd door een programma met performances, lezingen, discussies, theater en stadswandelingen. Ook de opening van de Groninger Vrouwengalerij maakte onderdeel uit van het festival. Deze dag werd georganiseerd in samenwerking met Mama Cash en de Rijksuniversiteit Groningen.

• Landelijke viering 100 jaar vrouwenkiesrecht in Groningen– 9 mei 2019

De kers op de taart! Vanwege de groots opgezette themaprogrammering in Groningen werd besloten om de landelijke viering van 100 jaar vrouwenkiesrecht in Groningen te houden. De viering viel samen met de opening van de tentoonstelling in het Groninger Museum. De gehele dag konden bezoekers naar een gevarieerd programma met optredens van onder anderen Janine Abbring, Jeltje van Nieuwenhoven en Izaline Calister. Toegang tot het museum en alle activiteiten waren die dag gratis. Deze dag werd georganiseerd in samenwerking met het Comité 100 Jaar Vrouwenkiesrecht, Atria, Verhalen van Groningen, het Groninger Forum en de Rijksuniversiteit Groningen.

• Festival Noorderzon – 23 en 24 augustus 2019

Horatiotent. Het jaarlijkse programma van De Verhalen van Groningen op Noorderzon stond in 2019 volledig in het teken van 100 jaar vrouwenkiesrecht. Op uitnodiging van De Verhalen van Groningen brachten allerlei deelnemende partijen hun activiteiten naar Noorderzon. Zodoende werd het thema middels theater, cabaret, muziek, lezingen, film, wandelingen, exposities en podcasts naar het brede publiek gebracht. Het programma in de Horatiotent was geheel gratis.

Voorstelling. Daarnaast speelde tijdens Noorderzon in de raadzaal van het Stadhuis de voorstelling Alles wat wij niet zijn van Illustere figuren, gecoproduceerd door De Verhalen van Groningen en Noorderzon. De titel luidde 100 jaar Vrouwenkiesrecht.. en nou dan? Zen en Joeso van Illustere Figuren peilden in de voorstelling waar de vrouw nu staat en waar ze heen moet; terug naar het aanrecht of naar femmecratuur! Met de verhalen van een aantal historische vrouwen, gebaseerd op de Groninger Vrouwengalerij, werd een zelfbedacht vrouwelijk personage geconstrueerd. Aan de hand daarvan van werd samen met het publiek onderzocht of het vrouwenkiesrecht moet worden verlengd of dat het na 100 jaar wel genoeg is geweest.

• Minifestival gemeente Groningen – 20 september 2019

Op vrijdagochtend 20 september werd het 100-jarig jubileum van het vrouwenkiesrecht gevierd met een speciaal minifestival in het Stadhuis van Groningen. De dag begon met vrouwenmars van de buste van Aletta Jacobs naar het Stadhuis. De vrouwen van VanHulley hadden speciaal voor die gelegenheid een 100 jaar vrouwenkiesrecht Groningen-vaandel gemaakt. In de optocht liepen voornamelijk vrouwen met een multiculturele achtergrond mee. In het Stadhuis vond een programma plaats met muziek, theater, een mini-documentaire over vrouwen in gemeentelijke politiek, de onthulling van het eerste portret van een vrouw in het Stadhuis, en de expositie Groninger Vrouwengalerij. Deze dag werd georganiseerd in samenwerking met de gemeente Groningen.

• Dag van de Groninger Geschiedenis – 12 oktober 2019

Op zaterdag 12 oktober 2019 werd de jaarlijkse Dag van de Groninger Geschiedenis georganiseerd in de Groninger Archieven, dit keer in het teken van Zij/Hij. Dit was eveneens het landelijke thema van de Maand van de Geschiedenis. De Verhalen van Groningen leverde input voor verschillende programma-elementen, en organiseerde zelf een Verhalencafé in het ‘heropende’ Groninger Vrouwencafé Dikke Trui. Deze dag werd georganiseerd in samenwerking met de Groninger Archieven en werkgroep Dikke Trui.

Reacties van samenwerkingspartners

Peter Doorn, Biblionet Groningen. Het themajaar was een perfect voorbeeld hoe je cultuurinstellingen kunt verbinden op thema. De Verhalen van Groningen en Biblionet Groningen hebben elkaar middels deze gezamenlijke programmering in heel korte tijd weten te versterken op kracht en inhoud. Daarmee vormt dit themajaar ons inziens daarmee een goede blauwdruk voor toekomstige themaprogrammeringen in Groningen. Door een groter aantal partners op een intensievere manier aan elkaar te verbinden kan cultuur nog meer van iedereen zijn.

Karina Smrkovsky, Groninger Museum. Ik vond de samenwerking rond het themajaar 100 jaar vrouwenkiesrecht een mooie ervaring en zie het ook als belangrijke katalysator van de pr rond onze tentoonstelling over 100 jaar vrouwenkiesrecht in het Groninger Museum. Door het gezamenlijke logo te delen, door een gezamenlijke site te hebben met alle activiteiten en op alle mogelijke manieren zichtbaar te zijn met activiteiten die hetzelfde kernverhaal vertelden, denk ik dat we samen ons verhaal heel goed zichtbaar konden maken.

Fransien Saalbrink, Gemeente Groningen. Wij hebben het als prettig ervaren ‘onder de vlag’ van De Verhalen van Groningen onze evenementen te organiseren. Het is prettig samenwerken met een organisatie die het overzicht heeft. Afstemmen van de activiteiten, maar ook zorgen voor de juiste contacten hebben we als prettig ervaren. Er was variatie aan activiteiten door die samenwerking, maar soms ook overlap. Een logisch gevolg van het ‘zwaan-kleef-aan’ principe. De tentoonstelling heeft op verschillende plekken gestaan, lijkt misschien dubbel, maar zo hebben we een groter publiek bereikt, een heel duurzame inzet van één tentoonstelling.

Pablo Collette, Universiteitsbibliotheek Groningen. In het themajaar kwamen geschiedenis en actualiteit beide aan bod, wat belangrijk is voor de Universiteitsbibliotheek. De UB kon, i.s.m. De Verhalen van Groningen, met een aantrekkelijke variatie aan publieksactiviteiten een bijdrage aan het themajaar leveren. Samenwerking met andere lokale partijen vindt de UB belangrijk bij het naar buiten brengen van haar bijzondere erfgoed, zeker bij grote thema’s als 100 jaar vrouwenkiesrecht. De samenwerking met De Verhalen van Groningen was stimulerend: deze verliep steeds vlot en constructief, er was veel inzet en enthousiasme bij DVvG. Dankzij de samenwerking met De Verhalen van Groningen, de deelname van veel organisaties aan het themajaar en het lokale en nationale belang van het themajaar was er ruim aandacht van de pers en werd het publieksbereik vergroot. De prachtige website van DVvG, die alle activiteiten in het themajaar publiek maakte, en natuurlijk onze eigen UB-website versterkten de aandacht voor onze publieksactiviteiten. De DVvG-website was een goed oriëntatiepunt voor het publiek en de betrokken instellingen. 

Paula Mulder, VRIJDAG Advies. Het is een grote meerwaarde voor VRIJDAG Advies geweest om aan te haken bij dit thema. Voor beeldende (amateur)kunstenaars is het een interessant thema om werk voor te maken. Er waren zelfs kunstwerken bij die al jaren in een atelier stonden en nu pas tentoon werden gesteld omdat dit een passende tentoonstelling was! Een ander voordeel was de grotere naamsbekendheid voor de expositie doordat de expositie meeging met de publiciteit van De Verhalen van Groningen. Gezamenlijk programmeren was voor ons een meerwaarde omdat we (in dit geval) een interessant onderwerp hadden voor een oproep voor het amateurveld en hiermee konden bijdragen aan het vergroten van de diversiteit van activiteiten in het themajaar.