Groninger Vrouwengalerij

De Verhalen van Groningen heeft samen met inwoners van Groningen de Groninger Vrouwengalerij opgezet. Groningen heeft veel sterke en vooruitstrevende vrouwen voortgebracht: van excentrieke kunstenaars tot idealistische politici, en van wereldberoemde sopranen tot grensverleggende wetenschappers. Toch waren deze vrouwen vrijwel niet terug te vinden in de regionale of landelijke geschiedschrijving. Daarom zette De Verhalen van Groningen deze bijzondere vrouwen in 2019 in de spotlights met de Groninger Vrouwengalerij. Dit project viel samen met de landelijke viering van 100 jaar vrouwenkiesrecht (zie onder themaprogrammeringen). Vanaf 8 maart 2019 (Internationale Vrouwendag) kon men op de website van De Verhalen van Groningen 50 korte biografieën lezen. Daarnaast was de Groninger Vrouwengalerij in de vorm van een reizende expositie ook op locatie te bezichtigen en stonden de vrouwen uit de Groninger Vrouwengalerij centraal tijdens allerlei activiteiten en evenementen in stad en provincie.

Aanleiding

De Verhalen van Groningen hecht grote waarde aan een inclusieve en volledige collectie verhalen. Daarom besloten we de spotlights op Groninger vrouwen te zetten, die ondanks indrukwekkende prestaties veelal niet terug te vinden zijn in regionale geschiedschrijving. Aanleiding voor De Groninger Vrouwengalerij was de herdenking van 100 jaar vrouwenkiesrecht in 2019. Verschillende Groningse organisaties vierden daarom in 2019 het verleden én de toekomst van het feminisme. Wij maakten hier onderdeel van uit: de Groninger Vrouwengalerij zette het thema ‘feminisme’ in een regionaal-historisch perspectief.

Proces

Al in 2018 was een begin gemaakt met het project. Het publiek werd opgeroepen om mee te denken over de invulling van deze Groninger Vrouwengalerij. Iedereen was uitgenodigd een bijzondere Groninger vrouw te nomineren. Deze nominatieperiode werd afgetrapt op Noorderzon (augustus 2018) en afgesloten op de Dag van de Groninger Geschiedenis (oktober 2018). Een panel selecteerde de vijftig vrouwen die uiteindelijk een plaatsje kregen in de galerij. Dit panel bestond uit Marlene Bakker (zangeres), Mineke Bosch (professor Moderne Geschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen), Fieke Gosselaar (strafrechtjurist en schrijfster), Jona van Keulen (Groninger Archieven), Marianne Kruijswijk (directeur CHC Oldambt) en Inge de Wilde (jurylid Aletta Jacobsprijs, Rijksuniversiteit Groningen). In januari 2019 werd vervolgens begonnen met de productie van de biografieën en tentoonstellingen (zie paragraaf 2) en met het organiseren van verschillende evenementen (zie paragraaf 3). De biografieën zijn geschreven door een viertal jonge net-afgestudeerde historici en journalisten.

Groninger Vrouwengalerij online en op locatie en als podcast

De Vrouwengalerij was op twee manieren te bezichtigen: online en op locatie. Op de website van De Verhalen van Groningen zijn 50 korte biografieën (ca. 500 woorden) over de vrouwen te lezen. De Groninger Vrouwengalerij is omgezet in een tweetal tentoonstellingen, een volwassen- en een jeugdversie, bestaande uit een aantal kubussen met daarop tekst en beeld.

De volwassenversie ‘omvatte’ alle 50 vrouwen uit de galerij. De tentoonstelling stond in:

-Universiteitsbibliotheek in Groningen

-Vestingmuseum Oudeschans

-Stadhuis in Groningen (ten tijde van het gemeentelijke minifestival 100 jaar vrouwenkiesrecht)

-Groninger Archieven: Dag van de Groninger Geschiedenis en Dag van de Groninger Taal

-Zorggroep Meander. Na afloop van het jaar is de Groninger Vrouwengalerij permanent gedoneerd aan Zorggroep Meander, die de kubussen tentoonstellen in hun verzorgingstehuizen.

De jeugd/volwassenversie is ontwikkeld in samenwerking met Biblionet Groningen en Forum Groningen, in het kader van de Boekenweek 2019. De expositie bestond uit een selectie van de vrouwen waaraan een kinderversie werd toegevoegd, d.w.z. per vrouw een kindertekst en illustratie. Tijdens de Boekenweek stond op elke bibliotheeklocatie een kubus van een vrouw uit die regio. Daarna zijn de kubussen samengevoegd en als geheel tentoongesteld op Festival Terug naar het Begin in Appingedam en Festival Noorderzon in Groningen. Vervolgens is de gehele tentoonstelling op tournee gegaan langs 19 grotere bibliotheken in de provincie.

Podcast. De Groninger Vrouwengalerij werd verrijkt met een podcastserie, gemaakt door De Verhalen van Groningen, Biblionet Groningen, Forum Groningen, Marjolein Knol en Annelieke Knol. De 12 afleveringen zijn gratis te streamen via alle grote streamingdiensten.

Randprogrammering rond de Groninger Vrouwengalerij

Naast de tentoonstellingen organiseerden wij allerlei evenementen met onze partners, waarin de vrouwen uit de Vrouwengalerij centraal stonden, o.a.:

-lezingenavond in de Groninger Archieven

-een locatie en spreker tijdens Open Joodse Huizen

-Wikipedia Schrijfavond met het Forum Groningen

-Julia Culp Festival met Musica Antiqua Nova en Folkingestraat Synagoge

-Marketing Groningen: vanuit City of Talent een reeks interviews over Groninger powervrouwen van nu en hun inspiratie uit de galerij, reeks artikelen over plekken in de provincie gelinkt aan vrouwen uit de Vrouwengalerij en die nu nog te bezoeken zijn.

-Marlene Bakker coverde speciaal voor de Groninger Vrouwengalerij een liedje van Janny Stalknecht

-Gabrielle Glasbeek en Marieke Klooster baseerden hun cabaretprogramma Voorwaarts! op de vrouwen uit de Groninger Vrouwengalerij.

-thema-avond 100 jaar Vrouwenkiesrecht in de bibliotheek van Hoogezand o.l.v. Jellie Tiemersma, vz. Stichting Aletta Jacobs Noord- Nederland. Met voorstelling Voorwaarts!, korte lezing van De Verhalen van Groningen over de geschiedenis van het vrouwenkiesrecht en in het bijzonder in Groningen, verschillende vrouwelijke raadsleden van de lokale politiek publiekelijk met elkaar in gesprek over hoe het staat met de emancipatie in de politieke sector.

-Dr. Aletta Jacobs College met lezing Kies! 100 jaar vrouwenkiesrecht en hoe nu verder op 23 mei, de dag van de Europese verkiezingen

-RTV Noord stelde via radio, tv en internet een zoektocht naar Grunneger powervrouwen in

- Dagblad van het Noorden publiceerde een aantal bijlagen over Groninger vrouwen en 100 jaar vrouwenkiesrecht

-Lezingenavonden door verschillende historische verenigingen en andere lokale culturele organisaties over een vrouw uit de Vrouwengalerij (Historische Kring Zuidhorn, Cultuurhistorische Vereniging Ten Boer, Stichting Een Joodse Erfenis, Stichting Behoud Synagoge Winsum)

-Op socials van Marketing Groningen werd iedere week een vrouw uitgelicht en De Verhalen van Groningen stelde op facebook een vaste Vrouwenvrijdag in.

-Themawandelingen Kunst op straat CBK 25 mei t/m 15 juni. Tijdens de wandeling werd stilgestaan bij vrouwen, vrouwenrechten en vrijheid in verschillende tijden via kunstwerken in de stad, zoals het Beeld voor de Vishoek van Anne Wenzel. Na afloop kon men de tentoonstelling met werk van Elisabet Stienstra in het CBK bekijken. Op 25 mei werd haar beeld (de figuurtoren & the female presence) voor de oosterparkwijk onthuld. Een 8 meter hoge sculptuur, die in opdracht van CBK Groningen is gerealiseerd.

-De vrouwelijke blik, verkooptentoonstelling met werken van 10 vrouwelijke kunstenaars, Museum De Buitenplaats

-Inbrengtentoonstelling Lang leve de vrouw. VRIJDAG vierde 100 jaar Vrouwenkiesrecht mee door haar expositieruimte De Kelder open te stellen voor amateurkunstenaars uit de hele provincie om een eigen interpretatie van de vrouw te laten zien.

-Voorstelling Voorwaarts! als intermezzo tijdens Praten met de Staten, 11 september.